Bodemsanering Zaans Lood

Het project

In 2016 startte de Gemeente Zaanstad met het project Zaans Lood, dat tot doel had om inwoners van Zaanstad bewust te maken van de gevaren van lood in de grond. In 2017 begon de gemeente met bodemonderzoek in tuinen en vanaf 2018 werd gestart met de daadwerkelijke sanering van tuinen. Na een pilotproef mochten vijf aannemers twintig tuinen saneren. Op basis van beoordelingen van bewoners, milieukundig begeleiders en directievoering van de gemeente, kreeg Strukton Milieutechniek de opdracht om (samen met twee andere onderaannemers) in concurrentie tuinen te mogen aanbieden en uitvoeren.

Vanaf 2020 tot en met 2022 heeft Strukton Milieutechniek in Westzaan, Zaandijk, Zaandam, Koog aan de Zaan en Wormerveer 53 tuinen gesaneerd. Om het project goed voor te bereiden, werden bewonersbrieven, V&G-plannen, verkeersplannen en werktekeningen opgesteld. Daarnaast werden vergunningen aangevraagd en quickscans Flora en Fauna verricht. Indien noodzakelijk werd voorafgaand aan de voorbereiding en uitvoering van de werkzaamheden een bewonersavond georganiseerd. Één week voor de uitvoering werden de werkzaamheden per locatie besproken met bewoners en de gemeente in de tuin zelf.

De uitvoering van de tuinsaneringen bestond uit diverse werkzaamheden, waaronder het toepassen van sanerings- en veiligheidsmaatregelen, het kappen en verwijderen van bomen, struiken en planten, het verwijderen van opstallen, afscheidingen, tuinmeubilair en verhardingen. Het ontgraven en het laden van verontreinigde grond uit de tuinen is uitgevoerd met o.a. een kraanschip, met de hand, zuigwagen, minigravers, midigravers en een knijperauto. Ook heeft intern transport/transport per duwschip met beunbak plaatsgevonden. Dit was van en naar de laad- en losvoorziening.

Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden is er aandacht besteed aan het inventariseren, handhaven en ondersteunen van te behouden kabels en leidingen om onnodige schade te voorkomen. Ook werden maatregelen genomen, onder toezicht van een ecoloog, om de impact op behoudenswaardige en monumentale bomen te minimaliseren. Hierbij werd specifiek gelet op (graaf-)werkzaamheden nabij en onder de boomkroonprojectie zone. Indien nodig werden de werkzaamheden aangepast om de bomen te beschermen.

Het resultaat

Het Zaans Lood project heeft tot dusver geleid tot het saneren van in totaal 53 tuinen in Westzaan, Zaandijk, Zaandam, Koog aan de Zaan en Wormerveer. Het saneren van deze tuinen is nodig vanwege de aanwezigheid van lood in de grond, wat gevaarlijk kan zijn voor de gezondheid van de bewoners.

De uitvoering van de saneringswerkzaamheden is zeer grondig en omvat onder andere het verwijderen van bomen, stobben, struiken, hagen en planten, opstallen, afscheidingen, tuinmeubilair en verhardingen. Ook werd verontreinigde grond ontgraven, vervoerd naar containers en afgevoerd naar een erkend verwerker. Voor moeilijk bereikbare tuinen werden tijdelijke pontons gebruikt om toegang te krijgen.

Na de saneringswerkzaamheden werden de ontgravingen aangevuld met zand en teelaarde. Bestaande beschoeiingen zijn verwijderd en nieuwe aangebracht. Ook werden opstallen, afscheidingen, tuinmeubilair en verhardingen opnieuw geleverd en aangebracht.

Het resultaat van het Zaans Lood project is dat de tuinen in de betreffende gebieden zijn gesaneerd en dat de gezondheidsrisico’s voor bewoners door lood in de grond zijn verminderd. Daarnaast is er aandacht voor behoud van de natuur en wordt er samengewerkt met de bewoners om de werkzaamheden zo soepel mogelijk te laten verlopen.

Bijzonderheden

Tijdens het Zaans Lood project zijn er diverse bijzonderheden naar voren gekomen. Hieronder volgen enkele voorbeelden:

• Intensieve communicatie met bewoners en omwonenden. Het saneren van tuinen kan voor de bewoners en omwonenden een ingrijpende gebeurtenis zijn. Strukton Milieutechniek heeft daarom veel aandacht besteed aan de communicatie met bewoners en omwonenden. Dit gebeurde onder andere door het organiseren van bewonersavonden, het verstrekken van informatiebrieven en het regelmatig overleggen met bewoners en de Gemeente Zaanstad.
• Ondersteuning en bescherming van de ecologische waarde van tuinen. Bij het saneren van tuinen werd ook aandacht besteed aan de ecologische waarde van de tuinen. Zo werd er onder meer rekening gehouden met de aanwezigheid van bomen en planten die behouden moesten blijven en werden er maatregelen genomen om beschermde diersoorten te beschermen.
• Bijzondere uitdagingen bij de sanering van tuinen. Sommige tuinen boden bijzondere uitdagingen bij de sanering. Zo waren er tuinen die alleen via het water bereikbaar waren en waarvoor tijdelijke pontons moesten worden aangelegd. Ook waren er tuinen waarbij er rekening gehouden moest worden met de aanwezigheid van monumentale bomen en werd er extra zorg besteed aan het behoud van deze bomen tijdens de werkzaamheden.
• Samenwerking met onderaannemers en gemeente. Bij het Zaans Lood project was sprake van een intensieve samenwerking tussen Strukton Milieutechniek, twee onderaannemers en de Gemeente Zaanstad. Het project werd uitgevoerd onder leiding van Strukton Milieutechniek, maar er was regelmatig overleg met de gemeente en de onderaannemers om de werkzaamheden zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen.

Al met al heeft het Zaans Lood project laten zien dat het saneren van tuinen een ingrijpende gebeurtenis kan zijn, maar dat met de juiste aanpak en aandacht voor de bewoners en de omgeving een succesvol resultaat kan worden behaald.